Các quốc gia bị cấm thi đấu quốc tế và lý do đằng sau

Trong bóng đá, việc một quốc gia bị cấm thi đấu quốc tế là một biện pháp nghiêm khắc, thường xuất phát từ lý do chính trị, xung đột, vi phạm quy tắc thể thao,… Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) và các tổ chức châu lục như UEFA, AFC… có quyền đình chỉ hoặc cấm vĩnh viễn một liên đoàn bóng đá nếu họ vi phạm những chuẩn mực mà bóng đá quốc tế đề ra. Dưới đây là những quốc gia từng bị cấm thi đấu và lý do đằng sau các án phạt này.

Nam Tư (1992 – 1994): Bóng đá và chiến tranh không thể đồng hành

Đầu thập niên 1990, Nam Tư tan rã trong bối cảnh xung đột sắc tộc đẫm máu ở vùng Balkan. Khi Liên Hiệp Quốc áp đặt lệnh trừng phạt quốc tế lên Cộng hòa Liên bang Nam Tư (gồm Serbia và Montenegro), FIFA và UEFA cũng buộc phải thực thi biện pháp tương tự.

Theo các trang tin cập nhật keo bong da, năm 1992, đội tuyển Nam Tư dù đã giành quyền dự VCK Euro tại Thụy Điển, nhưng bị cấm tham dự ngay trước giải đấu, và Đan Mạch (đội thế chỗ) sau đó bất ngờ lên ngôi vô địch. Nam Tư cũng bị cấm tham gia vòng loại World Cup 1994. Án cấm được dỡ bỏ sau khi xung đột hạ nhiệt, nhưng đội bóng này chưa bao giờ lấy lại hào quang trước đó.

Quốc gia bị cấm thi đấu quốc tế Nga (2022 – nay)

Sau khi Nga mở chiến dịch quân sự vào Ukraine vào tháng 2/2022, làn sóng phản đối lan rộng trên toàn cầu, và các tổ chức thể thao lớn cũng buộc phải đưa ra phản ứng. FIFA và UEFA đã đình chỉ đội tuyển quốc gia Nga cũng như các CLB Nga khỏi tất cả giải đấu thuộc hệ thống của họ.

Điều này khiến Nga bị loại khỏi vòng play-off World Cup 2022, dù đã chuẩn bị sẵn sàng cho các trận đấu quan trọng. UEFA cũng dời các trận đấu và sự kiện lớn khỏi lãnh thổ Nga, bao gồm cả việc chuyển chung kết Champions League 2022 từ Saint Petersburg sang Paris. Đến nay, lệnh cấm vẫn đang có hiệu lực.

Nam Phi (trước 1992): Bóng đá không dung túng phân biệt chủng tộc

Trong nhiều thập kỷ, chế độ apartheid tại Nam Phi (chính sách phân biệt chủng tộc) đã khiến quốc gia này bị cô lập về mặt thể thao. FIFA chính thức trục xuất Nam Phi vào năm 1976 sau nhiều lần đình chỉ, do chính phủ nước này không cho phép người da đen thi đấu trong đội tuyển quốc gia.

Chỉ sau khi chế độ apartheid sụp đổ và Nelson Mandela trở thành Tổng thống, Nam Phi mới được phép quay lại bóng đá quốc tế. Họ nhanh chóng tổ chức CAN 1996 và đăng cai World Cup 2010 như một biểu tượng hòa giải và thay đổi.

Những quốc gia từng bị cấm thi đấu quốc tế khác

Kuwait (nhiều lần): Chính trị can thiệp thể thao

Kuwait là một trong những ví dụ điển hình về sự can thiệp chính trị vào hoạt động thể thao. FIFA quy định rằng các liên đoàn bóng đá quốc gia phải hoạt động độc lập và không bị chính phủ can thiệp. Tuy nhiên, nhiều lần trong thập niên 2000 và 2010, FIFA đã đình chỉ Kuwait khỏi các giải đấu quốc tế do vi phạm điều này.

Các án phạt kéo dài khiến bóng đá Kuwait chững lại rõ rệt, mất suất tham dự vòng loại World Cup và các giải châu lục. Sau nhiều lần cải tổ và tuân thủ yêu cầu của FIFA, họ mới được dỡ bỏ lệnh cấm.

Indonesia và Pakistan: Hỗn loạn nội bộ

Một số quốc gia bị cấm vì lý do không phải chiến tranh hay phân biệt chủng tộc mà bởi những mâu thuẫn và can thiệp giữa chính phủ và liên đoàn bóng đá quốc gia.

• Indonesia từng bị FIFA đình chỉ vào năm 2015 do chính phủ can thiệp sâu vào hoạt động của liên đoàn bóng đá PSSI. Án phạt này khiến Indonesia không thể tham dự vòng loại World Cup 2018 và ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển nội lực bóng đá.
• Pakistan cũng nhiều lần bị FIFA đình chỉ vì tranh chấp giữa các nhóm quyền lực trong liên đoàn bóng đá. Các lệnh cấm thường được dỡ bỏ sau khi quốc gia tuân thủ các điều kiện về tổ chức lại hệ thống quản lý.

Zimbabwe (2022): Tranh cãi quản trị

Zimbabwe bị FIFA đình chỉ vào năm 2022 vì chính phủ can thiệp vào hoạt động của liên đoàn bóng đá quốc gia ZIFA, trong đó có việc giải thể ban điều hành. Điều này khiến họ bị loại khỏi các giải đấu châu lục, bao gồm vòng loại CAN 2023. Dù là một trong những đội tuyển có tiềm năng tại châu Phi, bóng đá Zimbabwe luôn bị kéo lùi bởi vấn đề quản trị yếu kém.

Xem thêm: Bóng đá QT: ĐT Anh chính thức giành vé dự World Cup 2026

Xem thêm: HLV Deschamps chỉ trích tuyển Áo bạo lực

Bóng đá, dù là môn thể thao toàn cầu với sứ mệnh kết nối con người, vẫn không thể tách rời khỏi thực tế chính trị, xã hội. Các quốc gia bị cấm thi đấu quốc tế là thông điệp mạnh mẽ từ FIFA rằng sân cỏ cần được bảo vệ khỏi những yếu tố gây chia rẽ và bất ổn. Trong nhiều trường hợp, bóng đá cũng là nền tảng hòa giải, tái hòa nhập và thúc đẩy tiến bộ như cách Nam Phi từng làm sau nhiều năm bị cô lập.